بسته بندی وبهداشت دو مقوله جدا نشدنی در کیفیت محصولات

بسته بندی و بهداشت دو مقوله بسیار مهم هستند که در صنایع مختلف غذایی , دارویی و … به آنها توجه فراوانی شده است و هرگز نمی توان بسته بندی و بهداشت را از یکدیگر جدا دانست.

بسته بندی مواد غذایی از راهکارهای اصلی حفظ بهداشت آن ها می باشد چرا که بسته بندی می‎تواند علاوه بر جلوگیری از نفوذ و ورود میکروارگانیسم ها در مواد غذایی از ارتباط بی دلیل و دست کاری واسطه ها و خریداران با مواد غذایی نیز جلوگیری بعمل آورد.

لذا بسیار مهم است که به منظور جلوگیری از انتقال آلودگی از فرد به مواد غذایی، از دست زدن اشخاص آلوده به ماده غذایی جلوگیری شود. در برخی فروشگاه ها ،همزمان علاوه بر مواد غذایی نظیر سبزیجات (که برگهای آن می تواند به شدت آلوده باشد )، سایر مواد غذایی مانند گوشت، مرغ، ماهی (که به شدت فساد پذیر هستند)نیز به فروش می رسند. لذا در چنین فروشگاه هایی به کمک بسته بندی مناسب، می توان مواد غذایی که به سرعت فساد پذیرند نظیر گوشت، مرغ، ماهی و…. را از آلودگی و فاسد شدن دور نمود.

جايگاه صنعت بسته بندی و بهداشت در جهان و ايران

اهميت صنايع بسته بندی و بهداشت در دنیای امروز و نقش تعيين كننده آن در حفظ و نگهداری، شكيل شدن كالا، سهولت در حمل و نقل، طول عمر، استحكام ، قيمت تمام شده و… در حدی است كه گاهی اهميت آن در جلب مشتری بيش از كيفيت محتوی درون آن است. به همین دلیل است که به بسته بندی بهای زیادی داده می شود و از گذشته تا کنون سیر صعودی خود را طی کرده و به پیشرفت های زیادی دست پیدا کرده است به گونه ای که سیستم بسته بندی و بهداشت محصولات در حال حاضر با ده سال گذشته اصلا قابل مقایسه نیست.

اما متاسفانه در كشور ما اين رشته علاوه بر مشكلات عام صنعت همانند عدم ثبات و قانونمندی اقتصادی ، تاثیرپذیری از نرخ ارز، مديريت ناكارآمد ، كمبود نیروی متخصص، افزایش بی رویه دستمزدها، قانون كار، تورم نيروی كار غير متخصص، كثرت عوارض، مالياتها و … در سالهای اول انقلاب يعنی در دوران ارزهای ارزان با نامهربانی مسئولين وقت روبرو بوده به نحوی كه ارز تخصيص يافته به آن اساسا صرف ورود مواد اوليه و قطعات يدكی گرديد و سهم چندانی جهت بازسازی، نوسازی و جايگزيني ماشين آلات اختصاص نيافت و در نتيجه از كاروان پيشرفت تكنولوژي بسيار عقب ماند.

بسته بندی و بهداشت محصولات

زمانی که یک محصول تولید می شود باید به نحوی برای عرضه آن در بازار مصرف و رساندن آن به دست مصرف کننده آن محصول را آماده سازی نمود. فروش و مصرف دو مقوله بسیار مهمی است که پس از فرایند تولید باید انجام شوند تا سود حاصل از تولید برای تولید کننده و محصول با کیفیت برای مصرف کننده آماده شود. بسته بندی کاری است که روی محصول تولید شده باید صورت گیرد تا این آماده سازی انجام شود. در توجه به بسته بندی و بهداشت آن باید به اصولی مثل ارگونومی , روانشناسی , شناخت رنگ و …. و بهداشتی بودن بسته بندی آن پایبند بود. زیرا همانطور که می دانیم هدف از بسته بندی علاوه بر پوشش محافظتی , پوشش ارتباطی نیز می باشد. آنچه از یک بسته بندی بهداشتی انتظار می رود شامل :
جادهی
حفاظت
نگهداری
ارائه اطلاعات
سهولت
نما
ارتقا فروش
سازگار با محیط زیست
می باشد.

حفظ کیفیت مواد در بسته بندی و بهداشت آن

وضعیت محصولات به ویژه مواد غذایی در بسته بندی امر بسیار مهمی است و باید به آن از نظر :
ماهیت فیزیکی
ماهیت شیمیایی و بیوشیمیایی
ابعاد
آسیب پذیری
توجه نمود.
تنزل کیفیت مواد داخل بسته بندی نیز می تواند شامل :
کاهش خصوصیات حسی
تغییرات شیمیایی
تغییرات بیوشیمیایی
آلودگی به میکروب ها
باشد.
نیازهای یک ماده غذایی در حین نگهداری نیز شامل متوسط عمر نگهداری و نیازهای تکنیکی می باشد.

خطرات تهدید کننده بسته بندی و بهداشت آن

خطراتی که یک بسته بندی و بهداشت آن را تهدید می کند شامل خطرات فیزیکی و میکروبی می باشد. از مهمترین خطرات فیزیکی که یک بسته بندی و بهداشت آن را تهدید می کند می توان به :
شوک و انواع ضربه های افقی و عمودی
تکان خوردن
خرد شدن و فشرده شدن
ساییده شدن
سوراخ شدن
تغییر شکل دادن
پاره شدن
همچنین خطرات میکروبی تهدید کننده بسته و بهداشت آن نیز شامل :
میکروبها
آفات
می باشد.
چند مثال از اثر بسته بندی در حفاظت از محصولات مختلف به ویژه در بسته بندی مواد غذایی شامل :
قوطی ها و ترکیب حرارت و زمان
انجماد
ایجاد خلاء یا فضای تغییریافته
ماده بسته بندی دارای اثر ضد میکروبی در انواع قابل مهاجرت و غیر قابل مهاجرت
تغییرات فیزیکی یا فیزیکو شیمیایی پس از بسته بندی شامل
آسیب های فیزیکی
آسیب ناشی از آفات
تغییرات رطوبت
جذب یا از دست رفتن
کاهش وزن
جذب بو
کاهش عطر و طعم
می باشد.

توسعه بسته بندی و بهداشت و انواع بسته بندی

البته بايد اذعان داشت كه صنعت بسته بندی نيز همانند ساير رشته های صنعت در دوران سازندگی به پيشرفت هایی نائل آمده از جمله استفاده از ماشين بسته بندی مدرن ولی متاسفانه دارای حلقه های مفقوده ايست كه باعث ناكارا شدن آن گرديده كه مهمترين آن شايد عدم توجه لازم به آموزش، تحقيقات و نوآوری باشد. به هر حال به منظور بررسی اين صنعت بعلت گستردگی دامنه و تنوع مواد اوليه مصرفی و به تبع آن تفاوت تكنولوژی آن را به گروه هایی تقسیم می نمایند.
بسته بندی بافلز
بسته بندی با چوب ، كاغذ يا مقوا
بسته بندی با مواد شيميائي همچون نايلون ، پلاستيك و…
بسته بندی با شيشه وسراميك
بسته بندی با الياف و پارچه

در این میان شرکت صنایع بسته بندی پیروز پایور سپاهان تولید کننده انواع ماشین بسته بندی و دستگاه بسته بندی مجهز و با کیفیت توانسته است سهم کوچکی در توسعه صنعت بسته بندی و بهداشت داشته باشد. دستگاه های تولید شده در این شرکت در بسته بندی و بهداشت محصولات متنوع و مختلفی به کار می آیند و به صورت تمام اتوماتیک عمل می کنند به نحوی که به کاهش دخالت نیروی انسانی و افزایش کیفیت بسته بندی و بهداشت محصول کمک بسیار زیادی می نماید. تولید کنندگان محصولات مختلف می توانند از دستگاه بسته بندی پیروز پایور استفاده کرده و محصولات متنوع خود را بسته بندی کنند
این دستگاه ها در:
بسته بندی مواد غذایی
بسته بندی و بهداشت مواد دارویی
بسته بندی لوازم طبی
بسته بندی و بهداشت محصولات یکبار مصرف و پلاستیکی
بسته بندی قطعات
و …
به کار می روند.

در زیر مموعه ی بسته بندی بهداشتی موارد بالا, می توان به 

• دستگاه بسته بندی لباس
• دستگاه بسته بندی بستنی
• دستگاه بسته بندی کیک یزدی
• دستگاه بسته بندی رولت 
• و… اشاره کرد.